ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «Αριστουργήματα του Ιαπωνικού Κινηματογράφου»

Κλασικές και αγαπημένες ταινίες του παγκόσμιου σινεμά τις οποίες υπογράφουν τέσσερις κορυφαίοι ιάπωνες δημιουργοί –οι Κένζι Μιζογκούτσι, Γιασουχίρο Όζου, Τεϊνοσούκε Κινουγκάσα και Κον Ιτσικάουα-, απαρτίζουν το αφιέρωμα «Αριστουργήματα του Ιαπωνικού Κινηματογράφου» της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης. Το αφιέρωμα πραγματοποιείται από την Πέμπτη 6 έως και την Κυριακή 9 Μαρτίου 2014 στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α’, Λιμάνι).

Οι ταινίες του αφιερώματος συγκαταλέγονται ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Καλλιτεχνικά αψεγάδιαστες, θίγουν πανανθρώπινα και διαχρονικά ζητήματα με σπάνια αριστοτεχνική δύναμη. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τις ταινίες: Ουγκέτσου Μονογκατάρι (Ιστορίες της χλωμής σελήνης μετά τη βροχή) του Κένζι Μιζογκούτσι (1953), Ταξίδι στο Τόκιο του Γιασουχίρο Όζου (1953), Η πύλη της κόλασης του Τεiνοσούκε Κινουγκάσα (1953) και Η άρπα της Βιρμανίας του Κον Ιτσικάουα (1956).

Αξίζει να θυμηθούμε ότι: «Το αριστούργημα του Μιζογκούτσι είναι το αριστούργημα του ιαπωνικού σινεμά και μια από τις ωραιότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου», σημειώνει ο γάλλος σκηνοθέτης Ερίκ Ρομέρ για την ταινία Ουγκέτσου Μονογκατάρι στα «...» (Μάιος 1958).

-Το Ταξίδι στο Τόκιο του Γιασουχίρο Όζου συμπεριλαμβάνεται σταθερά σε όλες τις λίστες που αφορούν στις 10 καλύτερες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ.

-Βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ Καννών και το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας, Η πύλη της κόλασης του Τεϊνοσούκε Κινουγκάσα, θάμπωσε το δυτικό κοινό με τη μεγαλοπρέπειά της.

-Η άρπα της Βιρμανίας του Κον Ιτσικάουα είναι μια από τις πιο συγκλονιστικές αντιπολεμικές ταινίες που μας έδωσε ο ιαπωνικός κινηματογράφος τη δεκαετία του ’50.

Να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο του αφιερώματος, το Σάββατο 8 Μαρτίου, πριν την προβολή της ταινίας Ταξίδι στο Τόκιο του Γιασουχίρο Όζου, θα πραγματοποιηθεί ομιλία με θέμα «Εισαγωγή στο Ταξίδι στο Τόκιο και στο έργο του Γιασουχίρο Όζου», από τον κριτικό κινηματογράφου Θωμά Λιναρά (αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος, ώρα 20.15).

Πώληση εισιτηρίων: Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη). Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Πρόγραμμα προβολών

ΠΕΜΠΤΗ 6/3 18.30 Η πύλη της κόλασης - 21.00 Η άρπα της Βιρμανίας

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7/3 18.30 Ταξίδι στο Τόκιο - 21.00 Ουγκέτσου Μονογκατάρι

ΣΑΒΒΑΤΟ 8/3 18.30 Η άρπα της Βιρμανίας - 21.00 Ταξίδι στο Τόκιο

ΚΥΡΙΑΚΗ 9/3 18.30 Ουγκέτσου Μονογκατάρι - 21.00 Η πύλη της κόλασης

Οι ταινίες αναλυτικά:

Ουγκέτσου Μονογκατάρι (Ιστορίες της χλωμής σελήνης μετά τη βροχή) (Ιαπωνία, 1953) Σκηνοθεσία: Κένζι Μιζογκούτσι. Ασπρόμαυρη, 96’.

Σ’ ένα χωριό της μεσαιωνικής Ιαπωνίας, η οποία σπαράζεται από εμφύλιους πολέμους, ο Γκεντζούρο, ένας φτωχός αγγειοπλάστης, ονειρεύεται καλλιτεχνική δόξα και πλούτη, ενώ ο γαμπρός του, Τομπέι, φιλοδοξεί να γίνει ένδοξος σαμουράι. Ξεκινούν για να πουλήσουν την πραμάτεια τους στην πόλη και ύστερα από διάφορες περιπλανήσεις και περιπέτειες, ο Τομπέι «γίνεται» όντως σαμουράι λέγοντας ψέματα ότι τάχα σκότωσε έναν στρατηγό του εχθρού, ωστόσο όταν επιστρέφει στο σπίτι του βρίσκει τη γυναίκα του να εκπορνεύεται. Εν τω μεταξύ, ο Γκεντζούρο υποκύπτει στην γοητεία της Ουακάσα, μιας πανέμορφης και μυστηριώδους πριγκίπισσας την οποία και ακολουθεί στο παλάτι της, για να ανακαλύψει, έκπληκτος, αργότερα ότι πρόκειται για ένα φάντασμα. Επιστρέφοντας και αυτός στο χωριό, συναντά ένα ακόμα φάντασμα: αυτό της γυναίκας του, η οποία στη διάρκεια της απουσίας του έχει δολοφονηθεί...

«Το αριστούργημα του Μιζογκούτσι είναι το αριστούργημα του ιαπωνικού σινεμά και μια από τις ωραιότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Πρόκειται για μια επιτομή όπου συγκλίνουν οι πιο αντίθετες τάσεις της τέχνης και οι πιο ποικίλες πηγές έμπνευσης. Από όποια οπτική γωνία κι αν τη δούμε, είναι ταυτόχρονα αυτό κι εκείνο και κάτι ακόμα και όλα συνυπάρχουν αρμονικά. Είναι ο ελληνικός μύθος της Οδύσσειας και την ίδια στιγμή και ο κελτικός μύθος του Λανσελότου, ένα από τα ωραιότερα έπη περιπέτειας και τρελού έρωτα, ένα από τα φλογερότερα άσματα που έχουν γραφτεί ποτέ, προς τιμήν της αυταπάρνησης και της πίστης, ένας ύμνος στην Ενότητα και ταυτόχρονα στην ετερογενή ποικιλία των φαινομένων... Δεν υπάρχει τίποτα περιττό στην ταινία αυτή. Η κάμερα ευαίσθητη και στον παραμικρό κόκκο ύλης, χρονοτριβεί στις καλαμιές και τα νερά, στα περίτεχνα χτενίσματα και στα στολίδια των γυναικών, με μια νωχελική ευχαρίστηση που διόλου δεν αποτρέπει την αποφασιστικότητα με την οποία οι μικρές κινήσεις της μηχανής μάς δείχνουν πόσο η μοίρα μας είναι δεμένη με τη Φύση... Όταν στην οθόνη εμφανίζεται η λέξη «Τέλος» με δυσκολία πιστεύουμε πως έχει περάσει κιόλας μιάμιση ώρα...».  Ερίκ Ρομέρ, «Κάχιερς ντου Σινεμά», τχ. 80, Μάιος 1958

Ταξίδι στο Τόκιο (Ιαπωνία, 1953). Σκηνοθεσία: Γιασουχίρο Όζου. Ασπρόμαυρη, 140’.

Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, ο Χιραγιάμα Σουκίτσι και η σύζυγός του Τόμι, έρχονται από την επαρχία στο Τόκιο, με σκοπό να επισκεφθούν τα παιδιά τους. Αρχικά τους φιλοξενεί ο μεγάλος τους γιος Κόιτσι με τη γυναίκα του. Καθώς όμως γρήγορα ενοχλούνται από την παρουσία τους στο σπίτι, τους στέλνουν να φιλοξενηθούν στην κόρη τους Σιγκέ. Αυτή με την σειρά της τους «ξεφορτώνεται» και σε συμφωνία με τον αδελφό της τους «δωρίζουν» υποχρεωτικές διακοπές στα λουτρά του Ατάμι. Όμως εκεί υπάρχει πολυκοσμία και θόρυβος και οι δύο ηλικιωμένοι δεν μπορούν να ησυχάσουν. Επιστρέφουν λοιπόν στο Τόκιο, αναζητώντας ένα κατάλυμα για να περάσουν το βράδυ. Το μοναδικό πρόσωπο που ενδιαφέρεται γι’ αυτούς, τους συμπεριφέρεται με ευγένεια και καλοσύνη και τελικά τους φιλοξενεί, όχι από υποχρέωση αλλά επειδή το νιώθει πραγματικά, είναι η Νορίκο, η γυναίκα του γιου τους που χάθηκε στον πόλεμο. Όταν επιστρέφουν σπίτι τους, η Τόμι αρρωσταίνει και ύστερα από λίγο καιρό πεθαίνει. Μετά την κηδεία, η μόνη που μένει για να κάνει συντροφιά στο γέρο πατέρα είναι η Νορίκο.

Η φθορά των συναισθημάτων στο πέρασμα του χρόνου, το εφήμερο των ανθρώπινων πραγμάτων, οι προσδοκίες που διαψεύδονται, το χάσμα των γενεών που υψώνεται αμείλικτο, οι οικογενειακοί δεσμοί που ξεθωριάζουν, η ανέφικτη επικοινωνία, ο παλιός ευγενικός κόσμος που χάνεται μαζί με τους γέρους γονείς, η επιβολή ενός νέου μοντέλου ζωής, στο οποίο κυριαρχεί ο εγωκεντρισμός, η υστερική επιβεβαίωσης της ατομικότητας και όπου ο χρόνος ποτέ δεν είναι αρκετός... Κι όλα αυτά μέσα από το γαλήνιο και ήρεμο βλέμμα της ακίνητης και χαμηλά τοποθετημένης κάμερας του Γιασουχίρο Όζου, σε μια ταινία, η ύπαρξη της οποίας και μόνο, ομορφαίνει τον κόσμο. Το Ταξίδι στο Τόκιο έχει «κρατημένο στασίδι» σ’ όλες τις λίστες που αφορούν στις 10 καλύτερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου.

Η πύλη της κόλασης (Ιαπωνία). Σκηνοθεσία Τεϊνοσούκε Κινουγκάσα. Έγχρωμη, 86’. 

Γύρω στα 1150 στην διάρκεια της περιόδου Μέιτζι, γίνεται πραξικόπημα εναντίον του αυτοκράτορα, το οποίο τελικά αποτυγχάνει. Για να παραπλανηθούν οι στασιαστές, στην αυτοκρατορική άμαξα μπαίνει η Κέσα, μια κυρία της αυλής, υπό την προστασία του σαμουράι Μορίτο Έντο. Μετά την καταστολή της εξέγερσης ο σαμουράι ξανασυναντά την Κέσα και καθώς είναι ερωτευμένος μαζί της την ζητά σε γάμο, αλλά μαθαίνει ότι είναι παντρεμένη με τον άρχοντα Βατάρου. Τυφλωμένος από το ερωτικό του πάθος, επιμένει σ’ αυτήν την παράλογη απαίτηση γάμου και σταδιακά γίνεται ο περίγελος της κοινωνίας του Κιότο. Όταν σύζυγος και επίδοξος εραστής βρίσκονται αντιμέτωποι σ’ έναν αγώνα ιππασίας, ο Μορίτο νικά, αλλά αυτή η νίκη αντί να καταπραΰνει μεγαλώνει το πάθος του για την Κέσα, την οποία απειλεί πως θα σκοτώσει μαζί μ’ όλη της την οικογένεια, αν δεν γίνει δική του. Η γυναίκα, πιστή στον σύζυγό της και κλεισμένη στον εαυτό της θα επιλέξει να δώσει ένα τραγικό τέλος στο αδιέξοδο.

Βραβευμένη με τον Χρυσό Φοίνικα στο φεστιβάλ Καννών και το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας, Η πύλη της κόλασης είναι μια μελοδραματική ταινία, με εκθαμβωτική εικαστική δύναμη, που θάμπωσε το δυτικό κοινό με τη μεγαλοπρέπειά της. Ο Τεϊνοσούκε Κινουγκάσα, ένας από τους πιονιέρους του ιαπωνικού κινηματογράφου, υιοθετεί για την αφήγηση της ιστορίας του μια θεατρογενή δραματουργική δομή, στην λογική του Θεάτρου Νο. Η σύνθεση των κάδρων, η εξαιρετικά λειτουργική χρήση και αξιοποίηση των χρωμάτων, η ερμηνεία των ηθοποιών η σκηνογραφική της επιμέλεια, το ηχητικό της υπόστρωμα και η μουσική -όλα τέλεια εναρμονισμένα και σε απόλυτη συμμετρία- δημιουργούν ένα λυρικό οπτικοακουστικό ποίημα αξεπέραστου ερωτικού πάθους.

Η άρπα της Βιρμανίας (Ιαπωνία, 1956) Σκηνοθεσία: Κον Ιτσικάουα. Ασπρόμαυρη, 98’

1945. Ενώ η Ιαπωνία παραδίδεται έχοντας βιώσει το ολοκαύτωμα της ατομικής βόμβας, ορισμένες μονάδες του γιαπωνέζικου στρατού εξακολουθούν να μάχονται ενάντια στους συμμάχους στη Βιρμανία. Ο διοικητής μιας μονάδας και οι φανατισμένοι άντρες του, προτιμούν να πέσουν στο πεδίο της μάχης παρά να παραδοθούν. Ο Μισομίζου ένας νεαρός στρατιώτης που παίζει άρπα, αιχμάλωτος σε αγγλικό στρατόπεδο, στέλνεται για να τους πείσει να παραδοθούν, αλλά αποτυγχάνει στην αποστολή του. Έχοντας αντικρίσει στην περιπλάνησή του τα απομεινάρια της μεγάλης σφαγής και τις εκατόμβες των χιλιάδων άταφων συμπατριωτών του αποφασίζει να γίνει μοναχός, να μείνει στη Βιρμανία και να αφοσιωθεί στην ταφή των νεκρών.

Η άρπα της Βιρμανίας είναι μια από τις πιο συγκλονιστικές αντιπολεμικές ταινίες που μας έδωσε ο ιαπωνικός κινηματογράφος στην δεκαετία του ’50. Πρόκειται για ένα λυρικό έργο γεμάτο ποίηση, όπου το νεκρό συνομιλεί με το ζωντανό, επικεντρωμένο στο δικαίωμα των νεκρών για ταφή, καθώς το κύριο μέλημα κάθε πιστού ταοϊστή, είναι η φροντίδα των νεκρών. Ο νεαρός πρωταγωνιστής νιώθει βαθιά μέσα του αυτό το ηθικό χρέος και αφιερώνει με αυταπάρνηση τη ζωή του στην επιτέλεση αυτού του ιερού καθήκοντος. Ο Μισομίζου βυθίζεται στην σιωπή, καθώς αρνείται να μιλήσει και επικοινωνώντας μονάχα μέσα από την μουσική, ουσιαστικά θέλει να θάψει το νεκρό σώμα της ηττημένης χώρας του, για να της δώσει την δυνατότητα να νεκραναστηθεί. Ο Κον Ιτσικάουα, με τη βοήθεια της θαυμάσιας ασπρόμαυρης φωτογραφίας, δημιουργεί εικόνες σπάνιας εικαστικής ομορφιάς, που ισορροπούν ανάμεσα στη φρίκη του πολέμου και την ελπίδα της Ανάστασης.

«ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΙΚΗ»

Μεγάλο Βραβείο Κριτικής Επιτροπής TV5 MONDE - 14^ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου

Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας Εμιλί Ντεκέν,  στο 65^ο Φεστιβάλ Καννών

 

H ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ Καννών, στο τμήμα "Ένα Κάποιο Βλέμμα", όπου η Εμιλί Ντεκέν, πρωταγωνίστρια στην Ροζέτα των αδελφών Νταρντέν, επιβεβαίωσε το εκπληκτικό ταλέντο της, αποσπώντας το βραβείο καλύτερης ηθοποιού για τη συγκλονιστική ερμηνεία της. Την πλαισιώνουν επάξια o Ταχάρ Ραχίμ (πρωταγωνιστής στις ταινίες Ο Προφήτης, Το Παρελθόν αλλά και στη νέα ταινία του Φατίχ Ακί ...) και ο Νιλς Άρεστρουπ συμπρωταγωνιστής του στον Προφήτη του Ζακ Οντιάρ.

Η ταινία απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής TV5 MONDE του 14^ου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου που διοργανώνεται από το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, με την υποστήριξη του TV5 MONDE και του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού & Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων.

Βασισμένη σε ένα αληθινό γεγονός που συγκλόνισε το Βέλγιο το 2007, η ταινία εξιστορεί την πορεία μιας σύγχρονης Μήδειας, εξερευνώντας πολυεπίπεδα τα όρια της οικογενειακής ζωής, αλλά και τις πολιτισμικές και ταξικές συγκρούσεις που την υπονομεύουν. Η Μυριέλ και ο Μουνίρ είναι ερωτευμένοι. Από μικρός, ο νεαρός άνδρας από το Μαρόκο ζει με τον εύπορο γιατρό Πινζέ που του προσφέρει μια άνετη ζωή. Όταν ο Μουνίρ και η Μυριέλ αποφασίζουν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, η εξάρτηση του ζευγαριού από τον γιατρό γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη. Όταν είναι ήδη αργά, η Μυριέλ αρχίζει να καταλαβαίνει ότι ζει σε ένα ανθυγιεινό συναισθηματικά περιβάλλον που ύπουλα οδηγεί την οικογένεια προς μια τραγική κατάληξη. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Εμιλί Ντεκέν που κουβαλά με τόλμη όλο το βάρος της κεντρικής ηρωίδας: « Το δράμα για τη Μυριέλ είναι ότι δεν έχει αληθινές σχέσεις. Αυτή είναι η τραγωδία της, και ο Γιοακίμ Λαφός έχει κάνει μια πραγματική τραγωδία, μια όπερα από αυτή την ανθρώπινη ιστορία».

«Ο Βέλγος σκηνοθέτης Γιοακίμ Λαφός (Η Ιδιοκτησία) παρουσιάζει μια εικόνα του πώς η ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή γίνεται ανυπόφορη και οδηγεί σε ένα ασυγχώρητο έγκλημα στην ταινία Πέρα από τη Λογική. Η πέμπτη και καλύτερη ταινία του σκηνοθέτη επικεντρώνεται γύρω από μια όμορφη νέα γυναίκα που χάνεται μέσα στην ολοένα αυξανόμενη ασφυξία της μητρότητας, του γάμου και ενός τρόπου ζωής που βάζει στην ίδια στέγη τέσσερα παιδιά, έναν Μαροκινό σύζυγο και έναν πεθερό που χειραγωγεί το ζευγάρι. Στην κορυφή αυτής της θαυμάσια διαμορφωμένης τραγωδίας βρίσκεται η Εμιλί Ντεκέν, όχι πια το μικρό κορίτσι που είχαμε πρωτοδεί στη Ροζέτα του 1999, αλλά ένα παγιδευμένο ζώο που εξωθείται στα άκρα». 

Η ταινία παρουσιάστηκε στην ειδική στήλη ... του έγκριτου αμερικανικού περιοδικού ... (τεύχος Ιούλιος/Αύγουστος 2012) και βρέθηκε στο TOP-10 των καλύτερων ταινιών στις φετινές Κάννες για το σύνολο των συντακτών του.

«O Λαφός εξερευνά την ψυχολογική και πολιτική αλήθεια πίσω από τα κλισέ των εφημερίδων σε μια λιτή αλλά οργισμένη επίθεση στην πατριαρχική εξουσία. Η ταινία Πέρα από τη Λογική είναι ταυτόχρονα κλασική αλλά και τόσο σύγχρονη».

«Μια οικογενειακή τραγωδία αναμιγνύεται με την πολιτική των φύλων σε μια δυνατή ταινία από τον Βέλγο σκηνοθέτη Γιοακίμ Λαφός. Πέρα από υπόγεια σχόλια για την μετανάστευση στην Ευρώπη και τις ταξικές αντιθέσεις, η Ντεκέν δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας απεικονίζοντας τα ψυχολογικά στάδια από τα οποία περνάει η ηρωίδα ενώ κατευθύνεται προς το κενό. Ενώνοντας τις δυνάμεις τους για να παίξουν και πάλι ένα δίδυμο παρόμοιο με αυτό του Προφήτη, ο Ραχίμ και ο Άρεστρουπ κρατούν ψηλά την ένταση, ο πρώτος παρουσιάζοντας ένα πειστικό μείγμα ενός χαρακτήρα εύθραυστου και αυταρχικού και ο δεύτερος θυμίζοντας όλο και περισσότερο τον Μπράντο στο τελευταίο μισό της καριέρας του». 

«Εμπνευσμένη από ένα αληθινό περιστατικό στο Βέλγιο, αν και υπάρχουν ανάλογες ιστορίες σε όλο τον κόσμο απ’ όπου θα μπορούσε να εμπνευστεί ο σκηνοθέτης, η ταινία Πέρα από τη Λογική, δεν είναι απλά η ιστορία μιας μητέρας με επιλόχεια κατάθλιψη. Είναι πολύ πιο σκοτεινή και όπως σε κάθε οικογένεια, πολύ πιο σύνθετη. Ο Λαφός ξεδιπλώνει αυτό το οικογενειακό δράμα, εξωθώντας τους πρωταγωνιστές του σε μια κατάσταση όπου αυτό το έγκλημα, που ευτυχώς δεν απεικονίζεται ποτέ στην οθόνη, αγγίζει ένα σημείο όπου μπορεί να γίνει κατανοητό. Αυτό το οφείλει στην αληθοφανή ερμηνεία της Ντεκέν ως Μυριέλ, μια νέα ξέγνοιαστη γυναίκα από ένα σχετικά φτωχό περιβάλλον που ερωτεύεται τον γοητευτικό Μουνίρ (Ταχάρ Ραχίμ)». 

«Μια από τις δέκα καλύτερες ταινίες του 2013» 

«Βαθιά συγκινητικό»

«Μια στιβαρή συναισθηματική εμπειρία» 

«Ένα μάθημα σκηνοθεσίας» 

«Η Εμιλί Ντεκέν δίνει μια υπέροχη ερμηνεία» 

«Αξέχαστο, σκηνοθεσία επιπέδου Χάνεκε»

«Ένα εντυπωσιακά ελεγχόμενο και συναισθηματικά διεισδυτικό κατόρθωμα» 

«Ένα συγκλονιστικό δράμα με διαστάσεις αντάξιες μιας τραγωδία του Ευριπίδη» 

Κάποιες από τις κριτικές της ταινίας σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες.

16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα 14-23 Μαρτίου 2014

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα, σύγχρονες εικόνες της κρίσης, διαδρομές στην Ιστορία και τη μνήμη, η πολιτική στο μικροσκόπιο, αλλά και έμφαση στην καλλιτεχνική δημιουργία και σε πορτρέτα ξεχωριστών ανθρώπων, είναι οι θεματικές που κυριαρχούν στα ελληνικά ντοκιμαντέρ τα οποία συμμετέχουν στο 16^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21^ου αιώνα. Συνολικά 60 ελληνικά ντοκιμαντέρ, τόσο στο διεθνές πρόγραμμα, όσο και στο ελληνικό πανόραμα, συνθέτουν ένα γοητευτικό μωσαϊκό της ανθρώπινης πραγματικότητας και προσκαλούν το κοινό να το ανακαλύψει.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το ντοκιμαντέρ Η νονά του Στέλιου Κούλογλου ανιχνεύει τη διαδρομή της καγκελάριου Άνγκελα Μέρκελ, ενώ η ταινία Στο νήμα των Έμιλυς Γιαννούκου και Αλέξανδρου Παπανικολάου ακολουθεί τον Αλέξη Τσίπρα κατά την προεκλογική περίοδο. Στο Καιρός για ήρωες της Καλλιόπης Λεγάκη και του Άγγελου Κοβότσου, ο Ροβήρος Μανθούλης αποκαλύπτει τον έλληνα δημοσιογράφο Ηλία Δημητρακόπουλο, άνθρωπο-κλειδί στο σκάνδαλο ... Το 128 Κερατέα: Μια πραγματική ιστορία των Γρηγόρη Οικονομίδη και Βάιου Σύρρου καταγράφει το οδοιπορικό της εξέγερσης των κατοίκων της Κερατέας ενάντια στη δημιουργία ΧΥΤΑ στην περιοχή, ενώ το Σταγώνες της Νέλλης Ψαρρού εστιάζει στην υπόθεση της ιδιωτικοποίησης του νερού στη Θεσσαλονίκη. Τέλος, στο ... του Κώστα Πλιάκου, με οδηγό έναν ράπερ, παρακολουθούμε τη ζωή στη Λιβύη μετά την πτώση του καθεστώτος του Καντάφι.

ΚΡΙΣΗ

Ο Γιώργος Αυγερόπουλος καταγράφει τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, στο ντοκιμαντέρ του Το χαμένο σήμα της δημοκρατίας. Μια πιο αισιόδοξη προσέγγιση της κρίσης αποτυπώνουν τα ντοκιμαντέρ Ο άλλος άνθρωπος του Στάθη Γαλαζούλα, Κοινωνικό Ωδείο της Θέκλας Μαλάμου και της Αλεξάνδρας Σαλίμπα, ... της Έλενας Ζερβοπούλου και ... της Αλκμήνης Μπούρα. Η Κατερίνα Πατρώνη παρουσιάζει εναλλακτικές μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας στο Η τέχνη της κρίσης, η περίπτωση του θεάτρου. Καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που ζουν στη σημερινή Ελλάδα αναδεικνύονται μέσα από τα ντοκιμαντέρ Στο φαρμακείο της Μύρνας Τσάπα και ... της Κατερίνας – Μάρθας Κλαρκ.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Τα δικαιώματα των γυναικών βρίσκονται στο επίκεντρο τριών ελληνικών ντοκιμαντέρ: Το Παίζοντας με τη φωτιά της Αννέτας Παπαθανασίου φέρνει στο φως τη βαρβαρότητα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ηθοποιοί στο Αφγανιστάν, το ... της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου αποκαλύπτει την απρόσμενη επίδραση που έχουν τα τούρκικα σίριαλ στη γυναικεία χειραφέτηση στις αραβικές χώρες, ενώ το ... της Χριστίνας Πιτούλη ερευνά το θέμα της κλειτοριδεκτομής μέσω μαρτυριών από την αφρικανική κοινότητα στην Ισπανία.

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Εικόνες της μετανάστευσης δίνουν οι ταινίες Ηλιόσποροι του Αντώνη Τολάκη, με επίκεντρο παιδιά μετανάστες στο κέντρο της Αθήνας, και Τα όνειρα της δημοκρατίας του Μορτέζα Τζαφαρί, με ήρωες μια ομάδα ιρανών μεταναστών στη Θεσσαλονίκη.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Η περιβαλλοντική συνείδηση αποτελεί τον κεντρικό άξονα στα ντοκιμαντέρ Χρυσό δάσος του Στρατή Βογιατζή, για το ορυχείο χρυσού στις Σκουριές Χαλκιδικής και Αλυκές των Ήρας Ντίκα και Γιώργου Σαβόγλου για την παραγωγή αλατιού σε μια αλυκή στη Β. Ελλάδα.

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

To ντοκιμαντέρ ... του Δημήτρη Στατήρη, αποκαλύπτει το συνταρακτικό πορτρέτο ενός μποξέρ που μεγάλωσε σε ένα ζοφερό περιβάλλον στα περίχωρα του Μιλάνου. Σαν από αστυνομικό μυθιστόρημα, το ... της Αλεξάνδρα Άνθονι αφηγείται μια υπόθεση γονικής απαγωγής και των συνταρακτικών συνεπειών της. Την απίστευτη ιστορία ενός Έλληνα που κατατάχθηκε στη Λεγεώνα των Ξένων, πολέμησε στο Βιετνάμ, άλλαξε στρατόπεδο και κατέληξε εθνικός ήρωας των Βιετκόνγκ ξετυλίγει το ντοκιμαντέρ Βιετ Κώστας. Υπηκοότης: ακαθόριστος του Γιάννη Τριτσιμπίδα. Έναν πολυμήχανο, ασυμβίβαστο άνθρωπο που δεν το ‘βαλε ποτέ κάτω παρουσιάζει το Λούης-Επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι του Γιώργου Ζέρβα, ενώ στο Βόη ένας αγώνας τυφλών της Ελένης Χρυσομάλλη, πρωταγωνιστεί η αποφασιστικότητα μιας ομάδας τυφλών που παίζουν ποδόσφαιρο.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ

Συναισθηματικά φορτισμένο, το ντοκιμαντέρ Καλάβρυτα-Άνθρωποι και σκιές του Ηλία Γιαννακάκη, παραθέτει μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τη σφαγή των Καλαβρύτων. Κινηματογραφικό ενδιαφέρον έχει το ντοκιμαντέρ Στοργή στο λαό του Βασίλη Δούβλη, το οποίο φέρνει στο φως λογοκριμένα καρέ ταινιών που προβλήθηκαν στη διάρκεια της χούντας. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Παντελής Βούλγαρης μοιράζονται μεταξύ άλλων τις δικές τους εμπειρίες. Η ιστορία του πρώτου ηλεκτρικού αυτοκινήτου πόλης που παράχθηκε από τον Γουλανδρή στη Σύρο περνά μέσα από το Ανάμεσα σε δυο νησιά του Μιχάλη Σταυρόπουλου, ενώ τα Γιάννενα του στοχασμού και των θρύλων των Πάνου Κυπαρρίση και Φάνη Δούσκου καταγράφουν την ιστορική και καλλιτεχνική διαδρομή της πόλης.

ΤΕΧΝΗ

Ο αγώνας και οι αγωνίες των νέων ηθοποιών ξεδιπλώνονται στο ντοκιμαντέρ Ηθοποιοί: Ημερολόγιο σπουδής του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου, ενώ στη Μήδεια... Κρείσσων των εμών βουλευμάτων ο Νίκος Γραμματικός στοχάζεται πάνω στο μύθο της Μήδειας. Καλλιτεχνικές αναζητήσεις, καθημερινές ανθρώπινες ιστορίες, εικόνες της κρίσης θέατρο και διάδραση κυριαρχούν στα ντοκιμαντέρ Να μείνω ή να φύγω; του Μενέλαου Καραμαγγιώλη, Δεύτερο τέλος του Νίκου Λυγγούρη, ... του Γιώργου Κραββαρίτη, Οδοιπορικό στους Δελφούς της Αποστολίας Παπαϊωάννου και Σχετικά με το τέλος του κόσμου του Γιάννη Μισσουρίδη.

Στα χνάρια του Τζέιμς Τζόις κινείται η Βουβούλα Σκούρα στο Τα τετράδια του, των ελληνικών, ένας ηθοποιός από την Αναπαράσταση του Θόδωρου Αγγελόπουλου θυμάται στη Θηλειά του Βασίλη Λουλέ, ένα εικαστικό χωριό στήνεται με την καθοδήγηση του γλύπτη Θ. Παπαγιάννη στο Θεόδωρος Παπαγιάννης: επιστροφή στο Ελληνικό του Παναγιώτη Κράββαρη, ενώ στο ... ο Τζώρτζης Γρηγοράκης μας ταξιδεύει στο μουσικό φεστιβάλ του ... των Άλπεων.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ

Το πορτρέτο του διακεκριμένου έλληνα ζωγράφου Π. Τέτση σκιαγραφεί το ντοκιμαντέρ Παναγιώτης Τέτσης «Παίζοντας με τα χρώματα» του Γιάννη Βαμβακά, η Αιμιλία Μηλού ακολουθεί στην καθημερινότητά του τον ζωγράφο Άντη Ιωαννίδη στο Να ταΐσω τους μέρμυγκες, το ΑΡΙΚΑ.Α του Μένιου Καραγιάννη παρουσιάζει την ιδιαίτερη προσωπικότητα του ζωγράφου Δημήτρη Ανδριανόπουλου, ενώ το Ες αύριον τα σπουδαία- πορτρέτα του αύριο: Η φαντασμαγορία της ήττας της Αναστασίας Χριστοφορίδου συστήνει τον εικαστικό καλλιτέχνη Γιώργο Τζινούδη από τη Θεσσαλονίκη. Διαφορετικές προσωπικότητες από όλα τα φάσματα της τέχνης αναδεικνύονται στα ντοκιμαντέρ: Οπτική γωνία του Νίκου Πανουτσόπουλου, Οπτική γωνία: Το Χρώμα του Σταύρου Ψυλλάκη, ... στιγμές ζωής της Ηρώς Σιαφλιάκη, Ακριβέ μας Νίκο του Αλέξη Κλεάνθους, Ες αύριον τα σπουδαία – πορτρέτα του αύριο: Κρίτων ο ακροβάτης του Γρηγόρη Βανταρινού ... του Παύλου Κοσμίδη και Το Κενό. Η μουσική περίπτωση της Κατερίνας Πετράκου του Δημήτρη Παπούλια.

ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Ξεχωριστές εικόνες της Ελλάδας απαθανατίζουν πολλά από τα ντοκιμαντέρ του 16^ου ΦΝΘ: Ένα πανηγύρι με διονυσιακά στοιχεία -Τα δολάρια του αγίου της Αύρας Γεωργίου -, το πρώτο ροκ μπαρ στο Βόλο -10.000 νύχτες του Κώστα Ανέστη-, η ιστορία των θερινών κινηματογράφων -2013 θερινά σινεμά στην Αθήνα της Μαγδαληνής Ρεμούνδου-, η καθημερινότητα ενός πρωταθλητή μποξ στην Ελλάδα -Μποξέρ του Γιώργου Παντελεάκη-, γνωστές προσωπικότητες του εξωτερικού (Βικτόρια Χίσλοπ, Ρος Ντέιλι κ.ά.) που ζουν στην Κρήτη - ... του Μανώλη Κριτσωτάκη-, πορτρέτα ανθρώπων που ζουν στην Πάτμο -Η ζωή στη χώρα των συνόρων των Μπάμπη Τσούτσα, Αγκάθα Νταρλάση, Ελένης Λαμπροπούλου, Γιάννη Νικολάου, Μιχαήλ Αρμάν Πογκοσιάν -, καθημερινά στιγμιότυπα στην Ανάφη -Μια αναπνοή στο Αιγαίο του Αποστόλη Ασημακόπουλου-, και το προσκύνημα στην Τήνο - ... της Λίας Τσάλτα.

Σ.Σ.Σ.: Από το κείμενο που μας έστειλαν, έχουν αφαιρεθει ΟΛΕΣ οι ξενικούρες, αγγλικούρες, και αρλουμποφράγκικες αηδίες λέξεις...

Powered by Dailymotion

ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ "ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ, ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ" ΣΤΟ "ΜΜΘ"

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ 
24 Φεβρουαρίου 2014 - Δευ 21:00 (ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΙΛΩΝ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μ1) 
Τιμές εισιτηρίων: 35€, 25€, 15€, 10€ 

Η επιτυχημένη παράσταση της Ευγενίας Μανωλίδου "Μιούζικαλ, Αγάπη μου"! στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.

Μετά από μια χρονιά γεμάτη υπέροχη μουσική, η Ευγενία Μανωλίδου μαζί με τους Παναγιώτη Πετράκη, Αντιγόνη Ψυχράμη, Σταύρο Σαλαμπασόπουλο και Ευδοκία Μωυσίδου έρχονται με ανανεωμένο πρόγραμμα για να σας κρατήσουν συντροφιά ένα ολόκληρο δίωρο μαζί με τις πιο αγαπημένες μελωδίες από τα Μιούζικαλ και τον ελληνικό κινηματογράφο.
Και αυτή τη φορά, μαζί με την 25μελή ορχήστρα "Symphomaniacs" υπό τη διεύθυνση της Ευγενίας Μανωλίδου οι δημοφιλείες ερμηνευτές θα σας ταξιδέψουν στον υπέροχο κόσμο της θεατρικής και κινηματογραφικής μουσικής με στόχο να σας συνεπάρουν, να σας συγκινήσουν, αλλά και σας ξεσηκώσουν στους ρυθμούς των πιο αγαπημένων σας τραγουδιών!
Πασίγνωστες μελωδίες όπως West Side Storym Dirty Dancing, Fame, Mamma Mia, Phantom of the Opera, αλλά και από ελληνικές ταινίες όπως Κορίτσια για φίλημα, Γοργόνες και Μάγκες, Ζαΐρα, Φτωχαδάκια και Λεφτάδες θα σας παρασύρουν σε ένα ξέφρενο μουσικό δίωρο όπου μουσική, θέατρο και χορός γίνονται ένα!
Η παράσταση Μιούζικαλ Αγάπη μου! κλείνει ένα μεγάλο κύκλο συναυλιών με μια πανηγυρική συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.
Όλα τα έσοδα θα διατεθούν στο σύλλογο ΣΤΟΡΓΗ για τη συνέχιση του μεγάλου φιλανθρωπικού έργου του.
Υπεύθυνη Παραγωγής: Ζωή Ατσαλάκη (6944) 866338

ΔΕΙΤΕ ΚΙ ΕΔΩ: 

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΜΑΝΩΛΙΔΟΥ ΜΜΘ

«Κινηματογραφικά Διαμάντια από την Ουγγαρία»

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Διακεκριμένοι δημιουργοί του ουγγρικού σινεμά με βραβευμένες ταινίες–σταθμούς που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή σελίδα στον παγκόσμιο κινηματογράφο, πρωταγωνιστούν στο αφιέρωμα «Κινηματογραφικά Διαμάντια από την Ουγγαρία», το οποίο παρουσιάζει η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης από την Πέμπτη 13 έως και την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2014 στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α’, Λιμάνι).

Οι ταινίες του αφιερώματος αποτυπώνουν καθοριστικές πολιτικές και κοινωνικές αναταράξεις και ανατέμνουν τη γυναικεία ψυχοσύνθεση και τις διαπροσωπικές σχέσεις, μέσα από ήρωες που ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τις ταινίες Η φράση που δεν τέλειωσε ποτέ του Ζόλταν Φάμπρι (1975), Η υιοθεσία της Μάρτα Μετζάρος (1975), Μια πολύ ηθική νύχτα του Κάρολι Μακ (1977) και Εμπιστοσύνη του Ίστβαν Ζάμπο (1980).

Αξίζει να θυμηθούμε ότι:

• Η ταινία Η Υιοθεσία της Μάρτα Μετζάρος απέσπασε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 1975.
• Η Εμπιστοσύνη γυρίστηκε το 1980, βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου και έκανε γνωστό στην παγκόσμια κινηματογραφική κοινότητα το όνομα του Ίστβαν Ζάμπο, ο οποίος δύο χρόνια αργότερα, κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας με το Μεφίστο, μια παγκόσμια κινηματογραφική επιτυχία.

Πώληση εισιτηρίων: Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).

Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Να σημειωθεί επίσης ότι την Τετάρτη 12/2, μια ημέρα πριν την έναρξη του αφιερώματος, θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (ώρα 20:30) η διάλεξη «Εισαγωγή στη γλώσσα του κινηματογράφου» από τον Νότη Φόρσο, κριτικό κινηματογράφου και διευθυντή του Ολύμπιον και του Μουσείου Κινηματογράφου – Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, ο οποίος θα επιχειρήσει μια ξεχωριστή προσέγγιση στη μοναδική γλώσσα της Έβδομης Τέχνης.

Πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος:

ΠΕΜΠΤΗ 13/2

18.30 Η φράση που δεν τέλειωσε ποτέ - 21.00 Μια πολύ ηθική νύχτα

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14/2

18.30 Εμπιστοσύνη - 21.00 Η υιοθεσία

ΣΑΒΒΑΤΟ 15/2

18.30 Μια πολύ ηθική νύχτα - 21.00 Εμπιστοσύνη

ΚΥΡΙΑΚΗ 16/2

18.30 Η υιοθεσία - 21.00 Η φράση που δεν τέλειωσε ποτέ

Οι ταινίες αναλυτικά:

Η φράση που δεν τέλειωσε ποτέ  (Ουγγαρία, 1975)

Σκηνοθεσία: Ζόλταν Φάμπρι. Έγχρωμη, 140΄.

Η ταινία καταγράφει την παρακμή μιας μεγαλοαστικής οικογένειας στην Ουγγαρία του μεσοπολέμου. Η διάλυση των συνεκτικών της δεσμών, η ηθική της αποσύνθεσης και η οικονομική της κατάρρευση συμπίπτει με την όξυνση των ταξικών αγώνων και τον εκφασισμό της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Ο κεντρικός ήρωας είναι κυριολεκτικά ένας παθητικός ήρωας του ιστορικού γίγνεσθαι και των κοινωνικών αλλαγών και η οπτική του γωνία είναι ο μίτος της Αριάδνης μέσα στον αφηγηματικό λαβύρινθο που έχει οικοδομήσει με περίτεχνο τρόπο ο Ζόλταν Φάμπρι. Ο πρωταγωνιστής είναι ευαίσθητος δέκτης των αλλαγών που συντελούνται γύρω του, με επίγνωση της πτωτικής πορείας της οικογένειάς του, αλλά και της κοινωνικής του τάξης, τρέφει αισθήματα συμπάθειας προς το προλεταριάτο που πλήττεται και αγωνίζεται να επιβιώσει, βοηθά φιλανθρωπικά τους δοκιμαζόμενους εργάτες, συνδέεται ερωτικά με μια κομμουνίστρια...Το καίριο σημείο που καθορίζει τη στάση του, είναι ότι δεν αποτολμά να κάνει εκείνο το ποιοτικό άλμα που απαιτείται για να περάσει από την θεωρία στην πράξη, δηλαδή με άλλα λόγια ν’ αλλάξει πλευρά...

Διασπώντας τη ροή της ιστορίας και κατακερματίζοντας τον αφηγηματικό χρόνο, η διήγηση μετακινείται πότε από το παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον (μέσα από τη φωνή οφ ή μέσα από σκηνές λάιτ-μοτίβ), χωρίς να χρησιμοποιεί την τεχνική του φλας-μπακ, εγκαλώντας και μπλέκοντας το θεατή σ’ ένα σαγηνευτικό παιχνίδι στο οποίο βάζει ο ίδιος τάξη στη ροή των γεγονότων. Παρατηρεί εύστοχα ο Νίκος Κολοβός στο κείμενό του για την ταινία στο περιοδικό «Σύγχρονος κινηματογράφος»: «Είναι η συνείδηση του θεατή, δηλαδή η μνήμη, το συναίσθημα, η φαντασία και η κρίση, που αποτελούν το συνεκτικό στοιχείο της αφήγησης». Παρ’ όλο που ο Ζόλταν Φάμπρι ανήκει στην παλιότερη γενιά του ουγγρικού κινηματογράφου, με την ταινία αυτή κατορθώνει να συγκεράσει μ’ ένα μοναδικό τρόπο τις καινοτομίες της πρωτοπορίας με μια οπτική βασισμένη στις μπρεχτικές τεχνικές της αποστασιοποίησης και του επικού θεάτρου, συλλαμβάνοντας τις αλλαγές στο εσωτερικό του ήρωα, αλλά και τη ρευστότητα της ιστορικής διαδικασίας.

Η υιοθεσία (Ουγγαρία, 1975)

Σκηνοθεσία: Μάρτα Μετζάρος. Ασπρόμαυρη, 90΄.

Η Κάτα, μια σαραντάρα χήρα, εργάζεται σε εργοστάσιο και ζει μια μοναχική ζωή στη μικρή της πόλη. Ο ερωτικός της δεσμός μ’ έναν παντρεμένο οδηγείται σε αδιέξοδο, όταν αυτή του ζητά να αποκτήσουν παιδί (χωρίς καμία δέσμευση για τον άντρα) και εκείνος αρνείται. Αποξενωμένη και χωρίς προοπτική από τη ζωή, κάποια στιγμή γνωρίζεται με μια πολύ νεαρή κοπέλα, τρόφιμο ενός γειτονικού αναμορφωτηρίου που της ζητά να νοικιάσει ένα δωμάτιο στο σπίτι της, για να περνά εκεί λίγες ώρες με τον φίλο της. Αυτές οι εντελώς διαφορετικές γυναίκες θα συνδεθούν, θα επικοινωνήσουν, θα γίνουν φίλες και η Κάτα θα προσπαθήσει να βοηθήσει τη νέα της φίλη στα προβλήματα που αντιμετωπίζει...

Σ’ όλο της το έργο η Μάρτα Μετζάρος κινηματογράφησε με ακαταμάχητη επιμονή και ηθική συνέπεια την κοινωνική θέση της γυναίκας, τη σχέση της με το καταπιεστικό περιβάλλον, τον αγώνα και την αγωνία της να παραμείνει ανεξάρτητη και αυτεξούσια μέσα στις ανδροκρατούμενες εξουσιαστικές δομές. Γι’ αυτό και μπορεί να πει κανείς ότι δημιούργησε ένα απόλυτα γυναικείο κινηματογραφικό σύμπαν, που φυσικά καμιά σχέση δεν έχει με τις (ορισμένες φορές υστερικές) αναζητήσεις της γυναικείας απεξάρτησης (από τη φαλλοκρατία) του φεμινιστικού κινήματος. Στην πολυβραβευμένη Υιοθεσία, μια από τις καλύτερες ταινίες της, με τρόπο λιτό και ουσιαστικό, η σκηνοθέτιδα συλλαμβάνει τις πιο λεπτές αποχρώσεις της γυναικείας συμπεριφοράς, μέσα από τη σχέση ανάμεσα σε δύο εντελώς αντιθετικούς γυναικείους χαρακτήρες. Κοινός παρονομαστής της Κάτα και της έφηβης κοπέλας είναι η μοναξιά, η έλλειψη κατανόησης και επικοινωνίας και η ψυχολογική, κυρίως, σκλαβιά της αιώνιας ανδρικής εξουσίας. Η ταινία, εξαιρετικά χαμηλών και ελεγειακών τόνων, προσεγγίζει με τρυφερότητα και ευαισθησία τη γυναικεία εσωτερικότητα, δίνοντας χώρο και χρόνο στα συναισθήματα να γεννηθούν και να αναδυθούν, αναδεικνύοντας έτσι την ψυχική αντοχή και την πολυπλοκότητα της γυναικείας φύσης.

Μια πολύ ηθική νύχτα (Ουγγαρία, 1977)

Σκηνοθεσία: Κάρολι Μακ. Έγχρωμη, 103΄.

Ένας νεαρός φοιτητής της Ιατρικής είναι ο αγαπημένος θαμώνας ενός γραφικού οίκου ανοχής σε μια μικρή ουγγρική πόλη στις αρχές του αιώνα. Όλα τα κορίτσια είναι ξετρελαμένα μαζί του και η μαντάμ για να μην τους χαλάσει το χατίρι, προτείνει στο νεαρό να μείνει μόνιμα στο πορνείο αντί ενός συμβολικού ενοικίου. Η συμβίωση αποδεικνύεται απολύτως επιτυχημένη, άκρως ειδυλλιακή και αρκούντως αισθησιακή, μέχρι τη μέρα που η μητέρα του νεαρού αποφασίζει να τού κάνει μια απρόσμενη επίσκεψη για να δει πως τα περνάει και που ζει ο αγαπημένος της γιος…

Πρόκειται για μια χαριτωμένη, ρετρό, ηθογραφική κωμωδία που ο Κάρολι Μακ αφηγείται σαν ένα τρυφερό και ρομαντικό παραμύθι, χρησιμοποιώντας έξοχα το στοιχείο της παρεξήγησης και της παρενδυσίας, αφού το μπορντέλο πρέπει να μεταμορφωθεί τάχιστα σε μια αξιοπρεπή πανσιόν όπου πολλές ένοικοι γυναίκες συγκατοικούν με έναν μόνον άνδρα. Επίσης, οι νέοι ρόλοι που πρέπει να υποδυθούν και να παίξουν τα κορίτσια, αλλάζοντας προσωρινά ταυτότητα και συμπεριφορά, έχει σαν αποτέλεσμα ένα πλέγμα από κωμικές και γκροτέσκες καταστάσεις, που προσδίδουν στην ταινία την ανάλαφρη χάρη ενός ονείρου. Η ονειρική ατμόσφαιρα ενισχύεται από την πλαστικότητα και την εικαστική ομορφιά των πλάνων, χάρη στην εξαιρετική φωτογραφία και την αισθαντική κινηματογράφηση του Κάρολι Μακ. Βέβαια, τα στοιχεία της καταγραφής ενός κοινωνικού προβλήματος και της εκμετάλλευσης του γυναικείου φύλου, υποδηλώνονται μονάχα μέσα από την απόπειρα αυτοκτονίας ενός από τα κορίτσια. Παράλληλα, όμως, μέσα στο ασφυκτικό, πουριτανικό, ανελεύθερο και ελεγχόμενο από τη λογοκρισία κλίμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού της εποχής που γυρίστηκε η ταινία, εισάγεται η σεξουαλική ευχαρίστηση, η τέρψη της λαγνείας και η «ανήθικη» ηδονή με τρόπο διακριτό και προφανή. Έξοχη η ερμηνεία της Μαργκίτ Μακάι στο ρόλο της μητέρας του νεαρού.

Εμπιστοσύνη (Ουγγαρία, 1980)

Σκηνοθεσία: Ίστβαν Ζάμπο. Έγχρωμη, 105΄.

Κατεχόμενη Βουδαπέστη, 1944. Βγαίνοντας από έναν κινηματογράφο η Κάτια, μια παντρεμένη γυναίκα με παιδί, πληροφορείται από κάποιον άγνωστο που την πλησιάζει, ότι ο σύζυγός της είναι αντιστασιακός και κρύβεται για λόγους ασφαλείας σε άλλο σπίτι. Ο άντρας την συμβουλεύει να μην γυρίσει σπίτι της γιατί θα την συλλάβουν, αλλά να βρει καταφύγιο σε μια διεύθυνση που της δίνει. Η γυναίκα τρομοκρατημένη υπακούει και βρίσκεται να διαμένει σ’ ένα διαμέρισμα μ’ έναν άγνωστό της άνδρα που κι αυτός κρύβεται για να ξεφύγει από τις διώξεις των ναζί. Φαινομενικά, στα μάτια του κόσμου της γειτονιάς μοιάζουν μ’ ένα συνηθισμένο παντρεμένο ζευγάρι. Ο άντρας όμως που ζει χρόνια στην παρανομία, είναι παθολογικά φιλύποπτος με τους πάντες, πόσο μάλλον με τη νέα του συγκάτοικο, ενώ η Κάτια, ασυνήθιστη να ζει κάτω από παρόμοιες συνθήκες για να μπορέσει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της ζωής της, προσπαθεί να τον προσεγγίσει, ακόμα και ερωτικά. Εκείνος όμως συνεχίζει να παραμένει κλειστός και απροσπέλαστος…

Πρόκειται για μια εξαιρετική ταινία που εστιάζει στην κινούμενη άμμο των διαπροσωπικών σχέσεων σε οριακές καταστάσεις∙ μια μελέτη, σχεδόν στο επίπεδο μιας κλινικής καταγραφής, δύο αντιθετικών χαρακτήρων που συνυπάρχουν αναγκαστικά, για λόγους ανωτέρας βίας, μέσα σ’ένα κλίμα φόβου και τρόμου. Η ταινία γυρίστηκε το 1980, βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βερολίνου και έκανε γνωστό στην παγκόσμια κινηματογραφική κοινότητα το όνομα του Ίστβαν Ζάμπο, ο οποίος δύο χρόνια αργότερα, θα κερδίσει το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας με το Μεφίστο - μια παγκόσμια κινηματογραφική επιτυχία. Αφήνοντας πίσω του την ηρωική και μεγαλόστομη παράδοση των υμνητικών αντιστασιακών ταινιών των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού, ενάντια στους ναζί κατακτητές, ο ούγγρος δημιουργός στρέφει την κινηματογραφική του κάμερα στο ανθρώπινο δράμα, στον μέσα κόσμο και στην τραγικότητα της ύπαρξης. Ο πόλεμος, η Κατοχή και η Αντίσταση παραμένουν εκτός, μια ιστορική κορνίζα, το πλαίσιο της ιστορίας. Με ελάχιστα μέσα (δύο ηθοποιοί σ’ έναν κλειστό χώρο) και απομονώνοντας τους ήρωες από τον κοινωνικό περίγυρο, ο Ζάμπο διεισδύει (σχεδόν με τον τρόπο του Μπέργκμαν) διερευνώντας αποκλειστικά τα ψυχικά τοπία. Η ταινία σχολιάζει απέριττα και ουσιαστικά την ανθρώπινη κατάσταση: τη μοναξιά, την απόγνωση, την έλλειψη επικοινωνίας και φυσικά την απουσία εμπιστοσύνης - άσβεστη γεννήτρια του φόβου απέναντι στον Άλλο. Θαυμάσιες οι ερμηνείες και οι φωτογραφικές επιδόσεις του κορυφαίου Λάγιος Κολτάι.

Αφιέρωμα στον Σύγχρονο Ισπανικό Κινηματογράφο

ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ο σύγχρονος ισπανικός κινηματογράφος, μια ανήσυχη και οξυδερκής κινηματογραφία με διεθνή απήχηση, βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου αφιερώματος που παρουσιάζει η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, από την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου έως την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014, στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α΄, Λιμάνι). Το αφιέρωμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ισπανίας και το Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τέσσερις πολυβραβευμένες ισπανικές ταινίες της τελευταίας δεκαετίας, που κέρδισαν τις καρδιές των θεατών και τον σεβασμό των κριτικών. Σε αυτά τα φιλμ, η μεγάλη Ιστορία συναντά τις μικρές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, ιδωμένες τόσο μέσα από τα αθώα μάτια των παιδιών όσο και μέσα από επώδυνα οικογενειακά μυστικά. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τις ταινίες Μαύρο ψωμί του Αγκουστί Βιγιαρόνγκα (2010), Τα 13 τριαντάφυλλα του Εμίλιο Μαρτίνεθ Λάθαρο (2007), Στην πόλη δίχως όρια του Αντόνιο Ερνάντεθ (2002) και Ο Μπάλας του Ατσέρο Μάνιας (2000).

Αξίζει να θυμηθούμε ότι:

• Συνολικά, οι παραπάνω ταινίες απέσπασαν 18 βραβεία Γκόγια της Ισπανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, δηλαδή τα αντίστοιχα ισπανικά Όσκαρ.
• Η ταινία Τα 13 τριαντάφυλλα βασίζεται σε πραγματικό γεγονός που συνέβη κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου, όταν 13 αθώες γυναίκες μεταξύ 18 και 29 ετών συνελήφθησαν με την κατηγορία της ανταρσίας και καταδικάστηκαν σε θάνατο.
• Η Τζέραλντιν Τσάπλιν τιμήθηκε με βραβείο Γκόγια καλύτερης ηθοποιού για την ερμηνεία της στην ταινία Στην πόλη δίχως όρια.

Μαύρο ψωμί (Ισπανία – Γαλλία, 2010)

Σκηνοθεσία: Αγκουστί Βιγιαρόνγκα. Με τους: Διάρκεια: 108’. Έγχρωμη.

Στα δύσκολα χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, στην αγροτική Καταλονία, ο Αντρέου βρίσκει στο δάσος τα πτώματα ενός άντρα και του γιου του. Οι αρχές θέλουν να φορτώσουν τους θανάτους στον πατέρα του, αλλά ο Αντρέου, για να τον υπερασπιστεί, αρχίζει μια δύσκολη όσο και επικίνδυνη έρευνα, προσπαθώντας να ανακαλύψει τους πραγματικούς υπεύθυνους για το έγκλημα.

Η ταινία, βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του συγγραφέα Εμίλι Τεϊσιδόρ που εκδόθηκε το 2003, αποφεύγει την ηθογραφία και το ιστορικό χρονικό για να επικεντρωθεί στους χαρακτήρες των ηρώων, στα συναισθήματά τους, στα διλήμματα και στις εσωτερικές συγκρούσεις τους στη διάρκεια της αναζήτησης της αλήθειας, μέσα από τις οποίες αναδύονται και σκιαγραφούνται ανάγλυφα οι τρομακτικές συνέπειες του ισπανικού εμφύλιου πολέμου στις ζωές των απλών ανθρώπων. Όπως αναφέρει ο σκηνοθέτης, η ταινία αντικατοπτρίζει την ηθική ερήμωση και τα ψυχικά τραύματα που ο πόλεμος προκάλεσε στον ισπανικό λαό και δεν εστιάζει στους νικητές ή τους ηττημένους, αλλά στον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Η ρηξικέλευθη αφηγηματική δομή (τα flash-back απουσιάζουν), εμπλουτίζεται με στοιχεία από τα κινηματογραφικά είδη του θρίλερ, του φανταστικού και των ταινιών μυστηρίου σε ό,τι αφορά στη σταδιακή αποκάλυψη των γρίφων που κρύβει η ιστορία. Παράλληλα, το βλέμμα του παιδιού πάνω στα καλά κρυμμένα μυστικά και ψέματα της Ιστορίας, προσδίδει ποίηση και μαγεία στην ταινία.

Τα 13 τριαντάφυλλα (Ισπανία – Ιταλία, 2007)

Σκηνοθεσία: Εμίλιο Μαρτίνεθ Λάθαρο. Διάρκεια: 100’. Έγχρωμη.

Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Μετά τη νίκη των φρανκικών στρατευμάτων το 1939 στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, ο Φράνκο υπόσχεται ότι θα τιμωρηθούν μόνο όσοι από τους αντιπάλους έχουν «ματωμένα χέρια». Δεκατρείς γυναίκες μεταξύ 18 και 29 ετών οι οποίες δεν είχαν διαπράξει κανένα έγκλημα, συλλαμβάνονται με την κατηγορία της ανταρσίας, και καταδικάζονται σε θάνατο.

Πριν από την ταινία του Εμίλιο Μαρτίνεθ Λάθαρο (η ταινία του Οι λέξεις του Μαξ βραβεύτηκε με τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1978), το ιστορικό αυτό γεγονός είχε κινήσει το ενδιαφέρον και άλλων δημιουργών: Το 2003 ο Χεσούς Φερέρο έγραψε το βιβλίο «Τα δεκατρία τριαντάφυλλα» και ένα χρόνο μετά, η Βερόνικα Βιχίλ και ο Χοσέ Μαρία Αλμέλα σκηνοθέτησαν ένα ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα με τίτλο Να μην σβηστεί το όνομά μου από την ιστορία, που είναι οι τελευταίες λέξεις μιας από τις καταδικασμένες. Την ίδια χρονική περίοδο ο δημοσιογράφος Κάρλος Φονσέκα έγραψε το βιβλίο «Δεκατρία κόκκινα τριαντάφυλλα» και ο Χουλιάν Φερνάντεθ ντελ Πόθο το ποίημα «Αφιέρωμα σε δεκατρία τριαντάφυλλα». Επίσης, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Άνχελες Λόπεθ δημοσίευσε το 2006 το βιβλίο «Μαρτίνα, το τριαντάφυλλο αριθμού δεκατρία», ενώ το έργο της ομάδας χορού «Αριερίτος» με τίτλο «13 Τριαντάφυλλα» βραβεύτηκε το 2007 με τα Βραβεία Μαξ των Θεατρικών Τεχνών για την καλύτερη χορογραφία και την καλύτερη παράσταση χορού. Για την πειστικότητα και την αληθοφάνεια της ταινίας ο σκηνοθέτης έπρεπε να βρει τρόπο να ζωντανέψει μια Μαδρίτη που δεν υπάρχει πια. Έτσι, στο επίπεδο της σκηνογραφίας συνδύασε σύγχρονα σημεία της πόλης με ψηφιακές εικόνες. Τα εσωτερικά που βλέπουμε έχουν δημιουργηθεί από το μηδέν ή έχουν γίνει μέσα σε κατάλληλα κτίρια, πάντα με βάση φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Το αποτέλεσμα είναι η εικόνα να έχει μια απαλή τονικότητα που παραπέμπει σ’ εκείνη των ασπρόμαυρων φωτογραφιών της εποχής. 

 

Στην πόλη δίχως όρια (Ισπανία – Αργεντινή, 2002)

Σκηνοθεσία: Αντόνιο Ερνάντεθ. Διάρκεια: 118’. Έγχρωμη.

Ο Βίκτορ ταξιδεύει στο Παρίσι για να φροντίσει τον άρρωστο πατέρα του Μαξ, ο οποίος έχει προσπαθήσει να αποδράσει από την κλινική όπου νοσηλεύεται. Αν και η οικογένειά του δεν θεωρεί το γεγονός σημαντικό, ο Βίκτορ συγκινείται από τη μοναξιά του γέρου και τον βοηθά να το σκάσει από την κλινική, ανακαλύπτοντας ότι πίσω από την υποτιθέμενη άνοια του πατέρα κρύβεται ένα μεγάλο μυστικό.

Πρόκειται για μια ταινία γύρω από τη μνήμη και το παρελθόν, για τα μυστικά και τα ψέματα πάνω στα οποία κτίζονται ολόκληρες ζωές, οι οποίες με μια πρώτη ματιά φαίνονται απολύτως φυσιολογικές και κανονικές. Ο Μαξ αισθάνεται φυλακισμένος στην κλινική και αυτό που αναζητά απεγνωσμένα είναι τη δική του πόλη δίχως όρια, έναν τόπο ελευθερίας όπου να μπορεί να είναι ο εαυτός του. Ο σκηνοθέτης Αντόνιο Ερνάντεθ μεταδίδει με τη συνεχή κίνηση της κάμερας τη διαρκή αναζήτηση του Μαξ, ενώ όσο φωτίζεται το μυστήριο ο τρόπος που διαχέεται το φως μέσα στην ταινία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα. Ιδιαίτερη βαρύτητα και σημασία σε κάποια κομβικά σημεία της πλοκής έχει η μουσική του Βίκτορ Ρέγιες.

Ο Μπάλας (Ισπανία, 2000)

Σκηνοθεσία: Ατσέρο Μάνιας. Διάρκεια: 90’. Έγχρωμη.

Ο δωδεκάχρονος Πάμπλο, με το παρατσούκλι «Ο Μπάλας» (El Bola), ζει σ’ ένα οικογενειακό περιβάλλον συγκρούσεων και βίας. Γνωρίζοντας τον Αλφρέντο, ένα νέο συμμαθητή του, έρχεται σε επαφή με μια άλλη οικογενειακή πραγματικότητα και βρίσκει το θάρρος να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του.

Τα προτερήματα της ταινίας είναι το γεγονός ότι η αφήγηση της ιστορίας γίνεται εκ των έσω και εν θερμώ μέσα από το βλέμμα του κεντρικού ήρωα και επίσης τα εξαιρετικά σκιαγραφημένα αντιθετικά οικογενειακά περιβάλλοντα, στο ενδιάμεσο των οποίων ο Μπάλας (έξοχα ερμηνευμένος από τον νεαρό Χουάν Χοσέ Μπαγιέστα) ανακαλύπτει όχι μόνον τον εαυτό του, αλλά και το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει μέσα στη ζωή. Στα συν της ταινίας, τα γυρίσματα σε φυσικούς χώρους στη Μαδρίτη και συγκεκριμένα στη γειτονιά της Καραβαντσέλ στην οποία και μεγάλωσε ο σκηνοθέτης της. Τη βραβευμένη αυτή ταινία του ταλαντούχου Ατσέρο Μάνιας, που ήταν η πρώτη του μεγάλου μήκους, ακολούθησε ο Νοέμβριος (σε συν-σκηνοθεσία με τον αδερφό του Φεντερίκο) η οποία βραβεύτηκε με το βραβείο της Fipresci στο Διεθνές Φεστιβάλ του Τορόντο, το Βραβείο Νεολαίας στο Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν και το Βραβείο Μπουνιουέλ για τη σκηνοθεσία.